Leren kinderen het democratisch proces begrijpen door op de lagere school te filosoferen? Dat was de centrale vraag van het promotie-onderzoek van Rob Bartels. Onder het toeziend oog van vele oud-hoogleraren die van de wanden neerkeken op zijn verdediging, zette Rob vanochtend zijn onderzoek uiteen. Door kinderen te laten filosoferen leren ze om te gaan met verschillen. Ze leren oordelen en hun denkvaardigheden worden vergroot. Tenminste, dat zijn de aannames. Met Rob heb ik de afgelopen jaren het onderzoek over Creatief Denken in het onderwijs begeleid. Een soort parallelspoor aan dit onderzoek....

Ik ben een groot voorstander van de inzet van wilde ganzen tijdens een brainstorm. Zo ook bij de ideeënsessie voor de introductiecampagne van een nieuw merk auto. Naast sales-mensen die veel van de auto weten, collega's met liefde voor het autovak waren er ook mensen van buiten de autobranche. Dit zijn de zogenaamde wilde ganzen. Zij kijken met een frisse blik naar het vraagstuk, reiken nieuwe ervaringen en inzichten aan en kunnen de broodnodige spiegel voorhouden van ingesleten patronen bij de opdrachtgever. Natuurlijk dienen wilde ganzen niet verlegen te zijn. Ze moeten "domme" vragen durven...

Onderzoek heeft aangetoond dat creativiteit het best gedijd in een U-vorm. Aan het begin van het vraagstuk wordt er veel tijd en energie ingestoken, vervolgens neemt men afstand tot het onderwerp om aan het eind weer een flinke eindsprint in te zetten. Die tussenfase wordt incubatietijd genoemd. De periode dat je op een idee mag broeden zonder er direct veel aandacht aan te geven. Het moment van gas terugnemen is wel een precaire situatie. In een creatief proces ben je op zoek naar het nieuwe. Dit brengt automatisch met zich mee dat je voor problemen komt te staan die je nog nooit eerder aan de hand...

Vroeger moest je voor de broodnodige creativiteit bij een reclamebureau zijn. Dat is inmiddels flink veranderd, alleen lijkt de reclamebranche dat zelf nog niet helemaal in de gaten te hebben. Vorige week stond hier nog een groot artikel over in de Adformatie. Men raakte als eerste achterop met de marketing, daarna volgde communicatiestrategie en nu zie je ook steeds meer grote bedrijven hun eigen creative director aanstellen. Het lijkt me wel even wennen als je overstapt van een reclamebureau naar een verzekeraar op voedingsmiddelenconcern. De omgeving is direct een stuk minder trendy. Maar...

Gek genoeg wordt innovatie niet altijd direct gekoppeld aan creativiteit. De innovatie-manager heeft vaak direct toegang tot de directie, als 'ie er al niet deel vanuit maakt. Maar die persoon zal niet snel getoetst worden op zijn creatieve skills. Vreemd, want creativiteit is de eerste stap in het innovatieproces. En direct een zeer essentiële.  Alle daaropvolgende fases zijn min of meer logisch beheersbaar. Creativiteit is echter minder grijpbaar. En dat schrikt af. Bij aannamebeleid zie ik ook zelden gerichte criteria voor creativiteit. Ja, iemand moet flexibel en inventief zijn. Maar...

De laatste tijd kom ik het fenomeen 'Eigen Kracht-conferenties' steeds tegen in de media. Wat is dat eigenlijk? Een Eigen Kracht-conferentie wordt georganiseerd door iemand (of gezin) die het even helemaal niet meer ziet zitten. Er zijn grote financiële en sociale problemen en het gevoel bestaat dat je er niet meer alleen uit kunt komen. Je eigen sociale netwerk (familie, vrienden en buurt) wordt uitgenodigd om samen een 'plan voor de toekomst' te maken. Een vorm van creatief leiderschap tonen. Een mooi gegeven en zeker nuttig in deze soms barre tijden. Maar mijn belangstelling werd nog meer...

Wat is dat toch in onze maatschappij dat wij zo krampachtig omgaan met fouten? Als je het vraagt zal iedereen direct beamen dat je van fouten maken het meeste leert. Maar als je ze dan naar hun grootste misser vraagt blijft het lang stil of komt er een halfzacht antwoord. Niemand is foutloos. Gelukkig maar want de mens wordt ook mooier door zijn fouten. Hij krijgt kleur en mislukkingen leiden vaak tot verbeteringen. Fouten maken is dus extreem nuttig. Een belangrijke conditie voor een succesvol innovatief klimaat is de positieve omgang met het nemen van risico's. En daarbij hoort onvermijdelijk...

Samen met Rob Bartels van InHolland schrijf ik een artikel over onze ervaringen van drie jaar onderzoek over creatief denken in het primair onderwijs. Tijdens de redactiebespreking vandaag wees hij mij weer eens op een interessante invalshoek ten aanzien van creativiteit. Onderwijsdeskundige Rupert Wegerif stelt dat een mens creativiteit ontwikkelt op het moment dat er dialoog wordt aangereikt. Praten, luisteren en denken openen de verschillende perspectieven van een vraagstuk. Het wordt een proces van steeds nieuwe mogelijkheden onderzoeken. Niet om zo snel mogelijk tot een antwoord te komen,...

Filmfestival Rotterdam draait op volle toeren. Tien dagen lang wordt het leven en de maatschappij becommentarieerd en verteld door de lens van een camera. Voor mij ieder jaar weer een heerlijke oase om minimaal een dag in te vertoeven. Het is ook een mooie gelegenheid om een interessant boek aandacht te geven: 'De coach als regisseur' van Rozemarijn Dols en Belia van den Berg. Ik ken Belia als een kei in groepsprocessen en Rozemarijn heeft een boek over creatieve werkvormen geschreven. Een krachtig duo dat vele films heeft verslonden en ze vervolgens heeft uitgestrooid over het brede vakgebied...

Wat achterstallig leeswerk bracht me van het weekend bij een artikel over de handel en wandel van Robbert Dijkgraaf bij het Institute for Advanced Study, in het Kerstnummer van Vrij Nederland. Heerlijk om te lezen hoe creativiteit daar door alle hoofden, kamers en structuren waait. Denken buiten de gebaande paden is daar een manier van leven en werken. Een mooie uitspraak als manager vind ik dan ook: "We doen het hier voor de lange termijn. Als iemand het bos inloopt en er pas na tien jaar weer uitkomt, moet ik niet nerveus worden. Hier krijgen alle wetenschappers de gelegenheid om niet...